در تاریخ آمده است: کاروانی از مردمان یکی از شهرهای ایران شکایتی به نزد حاکم آوردند که دو راهزن کاروان یکصد نفری ما را غارت کرده اند ! حاکم با تعجب پرسید: چگونه صد نفر از پس دونفر بر نیامدند؟ یکی از آنان در پاسخ گفت: آن دو نفر بودند همراه، و ما صدنفر بودیم تنها!

سال 1386 به تدبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به نام وحدت ملی و انسجام اسلامی نام گرفته است.

این تدبیر ارزشمند به عنوان راهبرد بنیادین خاتم پیامبران در برقراری الفت میان قلب های پراکنده و تشکیل حکومت اسلامی در امتداد سال پیامبر اعظم(ص) زمینه نزدیک تر شدن جمهوری اسلامی و جهان اسلام را به اندیشه های ناب نبوی فراهم می سازد.

پر واضح است که در شرایط سخت و توفان های بنیان بر افکن که پیوند و همبستگی مسلمانان را نشانه گرفته است این راهبرد ارزشمند می تواند برادری و اتحاد دنیای اسلام را در جهان طنین انداز نماید و به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل شکوفایی تمدن اسلامی خودنمایی کند.

قرآن کریم به عنوان سند افتخار دنیای اسلام وحدت و همبستگی را سرچشمه رحمت و مومنان را به صلح و اخوت فرا می خواند. خداوند متعال در آیات گوناگونی به آن اشاره فرموده است که از آن جمله می توان به آیات زیر اشاره نمود:

1. "واعتصمو بحَبل الله جَمیعا وَلا تفرّقوا" 1

همگی به ریسمان الهی چنگ بزنید واز پراکندگی بپرهیزید.

در شآن نزول این آیه آمده است: ثعلیه از تبار اوس با استعد بن زراره از قبیله خزرج نسبت به یکدیگر فخرفروشی می کردند و هرکدام شخصیتهای قبیله خویش را به رخ دیگری می کشید و این امر باعث اختلاف و تفرقه میان آنان شد .

پیامبر اکرم (ص) از آن آگاهی یافتند و برای پایان دادن به این درگیری باتدبیر حکیمانه نزول آیه شریفه را به عنوان منشور عمومی به مسلمانان ابلاغ و درگیری دوقبیله نیز پایان پذیرفت.

2. "ولا تکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ما جائهم البیّنات و اولئک لهم عذاب عظیم" 2پس از آنها که آیات وادله ای برای هدایت آنان آمده است و چنین گروهی گرفتار عذاب سخت خواهند شد.

3. "انما المومنون اخوه فاصلحو بین اخویکم و اتّقو الله لعلکم ترحمون" 3به حقیقت مومنان همه برادر یکدیگرند پس همیشه بین برادران خود صلح دهید و پرهیزگارباشید باشد که مشمول رحمت الهی گردید.

4. و اطیعوالله و رسوله و لاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم و اصبروا ان الله مع الصابرین 4

فرمان خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و نزاع _ کشمکش_ ننمایید تا سست نشوید و قدرت و شوکت شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خدا با استقامت کنندگان است.

تمامی آیات پیش گفته بیانگر این حقیقت است که گامهایی که برای وحدت برداشته می شود، تعظیم و تحکیم شعایر الهی و عبادت به شمار می رود.

پیامبر گرامی اسلام به عنوان معماروپایه گذاروحدت مسلمانان در هشداری به آنان می فرماید: بر شما نمی ترسم ازاینکه پس از من مشرک شوید ، بلکه ترس من از اختلافاتی است که دامنگیرتان خواهد شد . 5

آن حضرت همچنین می فرماید: اگر همه شما در راه نیکی به هم بپیوندید و هماهنگ شوید، دوستدار و علاقمند یکدیگر خواهید بود .

از سوی دیگر سیره مدیریتی اهل بیت (ع) نیز بر مدار اتحاد اسلامی و انسجام مسلمین استوار بوده و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نکرده اند .

امیرالمومنین (ع) در بیان زیبایی خطاب به ابو موسی اشعری می فرماید: " ولیس رجل- فاعلم - احرص علی جماعة امه محمد صلی الله علیه وآله و الفتها منی ابتغی بذکر حسن الثوب و کرم المآب .... 6

بدان که هیچ کس حریص تر از من به گرد آوردن امت پیامب (ص) و همدلی آنان نیست و در این کار پاداش نیک و فرجام نیکو را خواهانم.

آن حضرت در نفی واپسگرایی مسلمانان می فرماید: الا ترون الی بلادکم تغزی و الی صفاتکم ترمی

آیا نمی بینید که به شهرهایتان می تازند و سنگر شرف و عزتتان را آماج تیرها می سازند!

ایشان همچنین می فرماید : همراه جماعت باشید و از تفرقه بپرهیزید زیرا جداانگاری و تفرقه پیشه اهل باطل است . اگر چه شمارشان زیاد باشد و اتحاد و یگانگی همیشه از آن اهل حق است، اگر چه شمار آنان اندک باشد.

حضرت امیر (ع) تفرقه و اختلاف را اندیشه شیطانی معرفی و می فرماید: ان الشیطان قد یسنی لکم طرقه و یرید ان یحل دینکم عقده عقده و یعطیکم بالجماعه الفرقه و بالفرقه الفتنه 7

همانا شیطان راههای خود را برای شما هموار می کند و می خواهد بندهای دینتان را یکی یکی باز کند ؛ به جای اتحاد پراکندگی آورد و از پراکندگی فتنه نصیبتان سازد .

بندین جهت گام نهادن در این مسیر ارزشمند اجر الهی را نیز به دنبال خواهد داشت و تلاش در جهت اتحاد شکنی نیز عذاب الهی را در پی خواهد داشت.

ناگفته نماند امروز نیز مسلمانان درپرتو نادیده گرفتن سفارش های 8بزرگان دینی رهسپار ناکجا آباد و سر درگمی مدرن گشته است.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و مطرح شدن آن به عنوان پرچمدار بیداری امت ها و خاستگاه اتحاد اسلامی همگان را به بازخوانی اندیشه و حدت و خارج ساختن آن از قالب شعار به حوزه رفتار فراخوانده است تا در رهگذر آن ارزشهای واقعی اسلام و کسب هویت برتردست یافتنی شود.

معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی –ره- در این باره می فرماید:

همه ما می دانیم وحدت ملت چه اثرهای معجزه آسایی داشته است و دارد و در مقابل تفرقه وتنازع چه نکبت هایی به سر مسلمین درطول تاریخشان آورده است

اسلام آمده است تا تمام دنیا را ، عرب را ،عجم را ، ترک را ، فارس را ، همه وهمه را با هم متحد کند و یک امت بزرگ به نام امت اسلام در دنیا برقرار کند .

حضرت امام –ره- وحدت اسلامی و ملی را نعمتی الهی دانسته و می فرماید : اراده خدا بود که منت بر همه گذاشت و همه اقشار را با هم متحد کرد.

مقام معظم رهبری نیز وحدت جهان اسلام را یکی از اساسی ترین دغدغه های خویش بر شمرد و می فرمایند:

امروز دنیای اسلام وامت اسلامی با مصایب بزرگی مواجه است ، درست است که بسیاری از این مصایب از درون دل خود ما مسلمانان برخاسته است ما کوتاهی و تنبلی کردیم و با خود خواهی ها و دنیا طلبی های خودمان را ه امت اسلامی به سوی قله تکامل انسانی را نپیمودیم که باید برگردیم باید حرکت کنیم.

ایشان وحدت دنیای اسلام را نیاز قطعی دانسته و می فرمایند: دشمن می خواهد میان فرقه های اسلامی نزاع باشد.

بخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دشمن خواسته است بین ایران اسلامی و بقیه ملت ها جدایی بیندازد.

نگذارید این وحدت خدشه دار شود.

در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران پرچم پر افتخار اتنسجام دنیای اسلام را به اهتزاز درآورده و برای رسیدن به آرمانشهر امت اسلامی تلاش می کند نیاز به وحدت ملی ضرورتی انکار نا پذیر است.

در این راستا مساله وحدت وانسجام در دو لایه درونی وبیرونی قابل پیگیری است. لایه درونی با برگزاری نشست های عالمانه مشترک پیروان مذاهب اسلامی پیرامون مسایل اختلافی و تضارب آرا و اندیشه ها در فضای صمیمانه وعلمی محقق خواهد شد.

لایه بیرونی نیز بهره گیری از مولفه های مشترک دنیای اسلام و سازمانهای بین المللی همچون سازمان کنفرانس اسلامی، ،مجمع تقریب مذاهب وبرخی نهادهایی که اکثریت اعضای آن را کشورهای اسلامی تشکیل می دهند دارای اهمیت است.

چنانچه دنیای اسلام با این راهبردها به سوی اهداف والای خویش پیش برود رخوت و سستی حاکم بر روابط رخت بر بسته و با آگاهی به سمت قله پیشرفت و پویایی رهنمون خواهد شد.

مقام معظم رهبری در شرایطی این نسخه شفابخش را برای داخل و خارج کشور اعلام داشته اند که چنگ ودندان استکبار حلقوم لااله الا الله گویان عالم را هدف قرار داده وکانون های بحران در قلب سرزمین های اسلامی ایجاد شده است. آنان آخرین تیر خود را که در قالب اختلاف میان گروههای اسلامی طراحی شده و نوک پیکان آن به زهر اختلاف و تفرقه آغشته شده است را در تاریکی خاورمیانه به اصطلاح جدید رها ساخته اند .

بنابراین پرچمداران واقعی اسلام ناب، باید آتش فتنه را با تمسک به کلمه توحید و حفظ وحدت و انسجام ملی و اسلامی خاموش نمایند.

در این رزمگاه، محورهای زیر به عنوان راهکار عملی پیشنهاد می شود:

1-تشکیل جبهه واحد اسلامی در برابراستکبار

2-تمسک به مشترکات و پرهیز از اختلافات

3-پرهیز از مسائل تفرقه افکن

4-پایه ریزی نمادهای وحدت ،همچون مساله قدس،هفته حج،هفته وحدت و ...

5-توجیه مسلمانان برای پیش گیری از خشونت های فرقه ای و فرقه گرایی های افراطی

6-کنار گذاشتن سلاح های ناکار آمد کفر،تفسیق و ...

7-ارائه نسخه شفابخش محبت و مدارا در میان امت اسلامی برای پایان بخشیدن به ستیزه های فرسایشی

8-مرز بندی میان حق و باطل،ایمان و شرک ،فضایل و رذایل بر مبنای برائت از دشمنان

9-پایه ریزی مهندسی اجتماعی و فرهنگی بر مبنای گفتمان وحدت و تقریب مذاهب اسلامی

10-پژوهش های عمیق برای رسیدن به رهیافت علمی منشور وحدت اسلامی

11-ترسیم افق های وحدت بر محور توحید و نبوت و سایر مشترکات

12-پیگیری روش ارزشمند اندیشمندانی همچون:سید جمال الدین اسد آبادی،سید قطب،محمد عبده،شرف الدین،مرحوم آیت الله بروجردی،شیخ شلتوت و...

13-هدف گیری ریشه فساد

در این جا اشاره به برخی موانع موجود در راستای یکپارچگی امت اسلام نیز ضروری به نظر می رسد .

1. تعصب قومی و تقلید کورکورانه ،

2. پیدایی جهل ، خرافات و بدعت ها

3. برداشت های سوء از اندیشه های سایر مذاهب

4. تهمت های ناروا و بی اساس

5. پیدایی حکومت های خودکامه

6. غفلت از سیاست های استکبار و روی آوردن به اختلافات جزیی

7. بزرگ نمایی اختلافات در میان گروههای اسلامی

8. پیدایی گروه هایی افراطی و روی آوردن مردم به دیدگاه های افراطی آنان

9. پیش گیری از شناخت متقابل پیروان مذاهب اسلامی

10. افزایش خشونت های فرقه ای و برادرکشی در سرزمین های اسلامی

به راستی حلقهء مفقوده انسجام اسلامی چیست؟ آیا کشوری که خویش را پرچمدار انسجام اسلامی می داند ؛ در درون نیازی به وحدت نخواهد داشت؟

در پاسخ باید گفت: اتحاد ملی و انسجام اسلامی دو روی یک سکه اند و هر گاه اتحاد ملی به صورت کامل تحقق یابد انسجام اسلامی نیز دست یافتنی خواهد بود. بر این اساس اتحاد ملی ترجمان انسجام اسلامی در سطح بین المللی خواهد بود

رسیدن به وحدت ملی به عنوان پیش زمینه انسجام اسلامی نیز اصول و مبانی ویؤه ای دارد.

کشور عزیز ایران از طوایف، گروهها ، نژادها و گویش های گوناگون تشکیل شده است.بنابراین وحدت ملی ضامن سعادت ملت و گامی در جهت حرکت به سوی افق های روشن خواهد بود.

برای رسیدن به وحدت ملی ،باید تعریفی روشن از آن ارائه گردد.

منظور از وحدت از دیدگاه جامعه شناختی یعنی این که اعضای جامعه فعالیت های خود را همسو با سایر شهروندان و در کمال همبستگی و پیوند متقابل به انجام برسانند.

با این نگاه، وحدت آن گونه که عده ای می پندارند امری مطلق نخواهد بود و در صورتی دست یافتنی است که همه مردم یک گونه فکر کرده و از روش اعتقادی یکسانی برخوردار باشند، زیرا این روش نه ممکن و نه مطلوب است.

بنابراین بهترین برداشت از وحدت می تواند این گونه باشد :تلاش برای نهادینه کردن منافع و آرزوهای مشترک در میان اقشار جامعه .

رسیدن به وحدت ملی نیز مستلزم به کارگیبری راهکارهایی است که در زیر به بخشی از آن اشاره می گردد:

1. تلاش در جهت کنار گذاشتن تعصبات قومی،قبیله ای، حزبی ، منطقه ای و...
2. تلاش در جهت شایسته سالاری و پرهیز از گرایشهای سلیقه ای در زمینه های گوناگون
3. پر هیز از جزم گرایی و انحصار طلبی تنگ نظرانه و اجازه باروری اندیشه ها – تا آنجا که اصول ومنافع ملی خدشه دار نگردد –
4. پیشگیری از تضادها و منازعات سیاسی و رقیب ستیزی و نیز توافق در اصول کلی حاکم بر روابط جامعه
5. تلاش در جهت نهادینه سازی ارزشها و منافع مشترک در جامعه
6. تلاش در جهت کاهش فاصله گروههای تاثیر گذار جامعه بر مبنای احترام متقابل و نفی سرکوب و تحقیر در میان آنان
7. پذیرش نسبی تکثر در حوزه اندیشه وعمل و رسمیت بخشیدن به حقوق قانونی گروههای نا همگن ، تا آنان نیز در سایه وحدت ملی هویت خویش را بازیابی و تعریف نمایند.
8. ایجاد روحیه نقد پذیری علمی در سایه برگزاری نشست های دوستانه افراد و گروهها.
9. تقویت هوشیارانه پیوند ملت و دولت و افزایش قانون گرایی و مشارکت مردم در عرصه های گوناگون .
10. هدایت افکار عمومی به سوی منافع ملی و فاصله گرفتن از منافع گروهی و جناحی.
11. آگاه سازی مردم از ترفندهای دشمنان در راستای خاموش ساختن شعله های بیداری اسلامی و اتحاد شکنی .
12. پای بندی همه گروههای وفادار نظام به قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان منشور اتحاد ملت مسلمان ایران.

پی‌نوشت:

1- سوره آل عمران،آیه 103
2- سوره آل عمران، آیه 110
3- سوره حجرات، آیه 10
4- سوره انفال، آیه 46
5- صحیح بخاری ، ج 2، ص 94 و مسند احمد حنبل ، ج4، ص149
6- نهج البلاغه ، نامه 78
7- همان ، خطبه 121
8- همان ، خطبه 238

منبع: http://riyo54.blogfa.com